ORALLAR A.Ş.’nin Ceo’su sayın Ömür ORAL:” Biz iç piyasayı oldukça önemsiyoruz. Öncelikli hedefimiz her zaman iç piyasadaki liderliğimizi devam ettirmek. Tabi bu kolay olmuyor. Piyasa şartları, vade vb. Gibi konular da işin içine giriyor.”

”Dış piyasaya bakacak olursak; mevcut üretim, kalite ve standartlarımızla ihtiyaç duyulan her pazarda, kalitemiz ile biz var oluruz. Ama lojistik olarak ulaşılamayan bölgeler var. Lojistik olarak kapasite sorunu yaşayan ülkeler var. Hepsinden önemlisi bu lojistik maliyetleri ile yeni pazarlar bünyemize katma şansımız sektör olarak maalesef düşük durumda…”

”İç piyasaya önem veriyoruz. Liderlik konumumuz var. Bu temayül, talep devam ettiği müddetçe pazarda birinci sırada kalmaya kendimizi hedef ve motivasyon olarak kendimizi hazır görüyoruz. İhracat için ise dur durak olmadan, elimizden geldiğince her pazarı karıştırmaya devam ediyoruz. Bir fırsat, bir potansiyel görürsek de ülkemize katkı sağlamak adına elimizden geleni yapıyoruz.”

”Orallar`ın üretimi olan tüm yumurtaları Avex markası ile ihraç etmeye başladık..”

Bu ay ki ANİMAL Dergisi konuğumuz 1996 yılında kurulan ve kuluçkalık yumurta ile etlik civciv pazarında önemli bir yer edinen ORALLAR A.Ş. ve Ceo’su sayın Ömür ORAL ile  ana firmalarının başarılı bir yeni markası olan AVEX’in çalışmaları hakkında  merak edilenlere verilecek cevapları olacak..

İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği’nin (İSHİB) düzenlediği 2020 yılı en yüksek ihracat rakamlarına ulaşan firmaların ödüllendirildiği “2020 Yılı Başarılı İhracatçılar Ödül Töreni”ninde İhracat Şampiyonu olarak da açıklanan ORALLAR A.Ş uluslararası bir marka olarak ihracat potansiyeli ile ihracat sıralamasındaki yerini korumaya devam ediyor..

İşte merak edilenler ve söyleşimiz konuğu sayın ORALLAR A.Ş.’nin Ceo2su sayın Ömür ORAL..

– Sn. Ömür ORAL, sorularımıza Avex markanız ile başlayalım. Yeni markanızdan biraz bahsedebilir misiniz ? Avex ismi nasıl ortaya çıktı ?

Marka araştırıyorduk. Avian ve Export kelimelerinden bir türeme durumu söz konusu oldu. Bu iki kelimenin birleşimi olarak kolay okunuşu ve uluslararası sahada da akılda kalıcılığı olan Avex’i ortaya çıkardık. Hoşumuza da gitti. Global anlamda da anlaşılır olabilmesini arzuluyorduk, tamda istediğimiz gibi, oldu..Diğer firmamız Orallar`ın üretimi olan tüm yumurtaları Avex markası ile ihraç etmeye başladık.

– Yeni markanın size kattığı değerler oldu mu ?

Muhakkak oldu. Markalaşma süreci ile birlikte kalite standartlarımızı da bu çalışmalarla yukarıya taşıdık. Daha önceden kutu paketlemeleri kuluçkahane ve çiftlikler de yapılırken, şimdi yaptığımız lojistik merkezi ile belli standartlar getirdik. Bu da belli değerlere bizi taşıdı.

– Son yıllarda oldukça yatırım yaptığınızı da biliyoruz. Bu yatırımlardan biraz bahsedebilir misiniz ?

Öncelikle kuluçkahanemizi büyüttük. Yem fabrikamız yoktu ve fason yem yaptırıyorduk. Şimdi ise yem fabrikamızı kurduk. Ciddi bir depolama alanı tesis ettik. Her yıl rutin olarak yaptığımız çiftlik ilavelerimiz var ve devam ediyor. Son 3 yıldır hep 100`er binlik çiftlik inşaatlarımızı yapıyoruz.Büyüme sürekli devam ediyor..

– Yem fabrikanızın özellikleri nedir ?

Yem fabrikamızın; 6 bin ton yatay silo depolama alanı, 35 bin ton dikey depolama alanı, 2100 ton üretilmiş mamul yem stok alanı, Saatte 72 tona kadar üretim kabiliyeti var. Büyükbaş yemi de dahil olmak üzere, kanatlı ve tüm yemleri üretme kabiliyetine sahibiz.

– Türk kanatlı sektörü içerisinde kuluçkalık yumurta ihracatının öneminden de biraz bahsedelim isterseniz.

Önce dünyadaki öneminden başlamak lazım. Son verilere göre 2021 yılına bakarsak Türkiye kuluçkalık yumurta sektöründe dünyada 7. sırada… Geriye dönük son 4 yıla baktığımızda durum bu şekilde… 4 yıl önce ise Türkiye 13. sırada idi. Buradan bakınca ciddi bir aşama ve yol katettiğimizi görebiliyoruz. Bu ivme ve performans diğer sektör paydaşlarının da bu işteki hassasiyeti ve motivasyonuyla devam ederse, tahmin ediyorum ki ilk 5`e 2025`e kadar geliriz. Çünkü önümüzdeki 2 ülke ile aramızda pek fazla rakamsal bir fark yok.

– İhracat sizin için önemli tabi ama iç pazardaki durumunuz ne durumda ?

Entegre olmayan yani kesimhanesi olmayan fakat civciv üreticisi bir firma olarak şu anda Orallar A.Ş, Türkiye`nin en büyük civciv tedarikçisi. Biz iç piyasayı oldukça önemsiyoruz. Öncelikli hedefimiz her zaman iç piyasadaki liderliğimizi devam ettirmek. Tabi bu kolay olmuyor. Piyasa şartları, vade vb. Gibi konular da işin içine giriyor. İç pazardaki lider konumumuzu devam ettirdikten sonra amacımız yapabildiğimiz kadar ihracat yapmak. 2021 ve 2022`de ihracatımız biraz azaldı.Bu süreçte iç piyasadan çok talep gördük.Biz de bu durumda önce iç piyasa, sonra dış piyasa diye düşündük. Bu da bize belki para kaybettirdi ama sektör için doğru adım attığımızı düşünüyoruz.

– İç piyasadan bahsedince sektörel sıkıntılardan da biraz bahsedebilir misiniz ?

Bizim en büyük sıkıntımız lojistik… İlkokul,ortaokul,lise çağlarında bize hep ne dediler? Türkiye`nin jeopolitik öneminden bahsettiler. Asya ve Avrupa arasında bir köprü görevi gördüğü ve kıtalar arası bağlantı sağladığı anlatıldı.

Evet, doğru. Bakıldığında öyle ama ürettiğiniz ürünü pazarlama noktasına geldiğinizde herkese uzaksınız ve yüksek lojistik maliyetleri ile karşı karşıya kalıyorsunuz.

Örnek olarak bir Hollandalı veya Belçikalı, Suudi Arabistan`a ya da Birleşik Arap Emirlikleri`ne bizden daha kolay ve ucuza mal ulaştırabiliyor. Onların yarı yolundaki bir mesafede bulunan bizler, hava yoluyla sadece Arap yarımadası değil Asya`da olsun Afrika`da olsun son 1,5-2 yıldır fahiş lojistik fiyatlamalarına maruz kalıyoruz. Bir de dünya devi bir kargo taşımacılığı firmamız Türk Hava Yolları (Turkish Cargo) olmasına rağmen.

Önceki senelerde Türk Hava Yolları`nın bize fiyatlama anlamındaki desteği bizlere hava yoluyla “Hatching Eggs” pazarında bir yer edindirdi. Ama son 2 yılda ise, kargo firmalarımızın ihracat odaklı görüşü fiyat ve kazanç odaklı bir şekle bürününce; bizim “Hatching Eggs” pazarında son 24 aylık süreçte daralma ve küçülmemize neden oldu…

Böyle giderse, belki de hava yoluyla ihracat yapılabilecek pazarımız da kalmayacak.Ya da sadece çok yüksek kazanç ve aciliyet durumlarında ürün gönderimi yapılabilecek.

– Bu sorunun aşılabilmesi için çözüm önerileriniz var mı ? Ya da birlik olarak çalışmalar yürütülüyor mu ?

Birlik olarak kargo şirketleri ile irtibat halindeyiz. Gelişmeleri takip edip, sesimizi duyurmaya çalışıyoruz. Diğer yandan bakıldığında da yine ikinci en büyük problem lojistik kaynaklı başka bir problem olarak bulunuyor.

Biliyorsunuz biz kanatlı sektöründe Avrupa Birliği ülkelerine ihracat yapamıyoruz. Ürünlerimizi transit olarak da sevk edemiyoruz. Transit olarak sevk edememenin dezavantajını da şöyle yaşıyoruz;

Artık dünyada çok büyük ürün sevk merkezleri var ve buralardan Afrika kıtasına ciddi ürün sevkleri var. Şimdi bakıldığında siz Türkiye`den dar gövdeli bir uçakla Afrika`ya uçuyorsanız, bizim ürünümüz hacimli bir ürün olduğundan; bu sebepten ötürü uçaklarda bir kapasite sıkıntısı yaşanıyor tabi ki… Kapasite sıkıntısını da geçtim, taşıma alanı kısıtlılığından dolayı yüksek maliyetlerle de karşılaşıyoruz.

Bu noktada transit sevk şansımız olsa ve biz ürünlerimizi İtalya`da, Fransa`da bulunan bu ürün sevk merkezlerine ulaştırabilsek ve buradan da uçakla Afrika`ya sevk etsek çok ciddi bir ihracat pazarına ulaşma imkanımız olur.

Ama bugüne kadar Avrupa bizden tavuk eti almadığı gibi, kendi ülkesindeki kanatlı sektöründeki fazla ürünleri de Türkiye üzerinden Irak gibi, İran gibi ülkelere yıllardır sevk ediyor. Burda ülke olarak mütekabiliyetimizi tam olarak kullanamadığımızı düşünüyorum.

Sadece bizler değil, tüm birlikler nezdinde Avrupa Birliği ülkelerine transit geçiş için temaslar hala devam ediyor. En son Avrupa`da ki enerji krizini de bu işin içine kattığımızda muhtemelen o zorlukları aşacağımız bir döneme doğal olarak yaklaşıyoruz gibi gözüküyor. Yani Avrupa Birliği`nin bu kış kriz döneminde tavuk eti üretmekte zorlanacağını ve bu oluşacak ihtiyacını da dışarıdan tedarik edeceğini düşünüyorum. Avrupa Birliği`ne bizlerin bir ürün satabilecekse, o zamanın ”işte tamda bu zaman” olacaktır diye düşünüyorum.

– Suudi Arabistan pazarı ile ilgili son durum nedir?

Suudi Arabistan`la, sayın Cumhurbaşkanımız gitti ve görüşmeler gerçekleştirdi. Beklentiler de oluştu ama şu ana kadar kanatlı sektörü ile ilgili herhangi bir gelişme olmadı. Bir deneme sevkiyatı bile gerçekleştirmek istenildiğinde hala onların gümrük ekranlarında Türkiye ile ilgili bir ekran dahi bulunmadığı yani Türkiye`den gelecek ürünlerle alakalı bir seçenek dahi olmadığı görülmekte. Dolayısıyla bekleme durumundayız.

Ayrıca Suudi Arabistan pazarı açılmış olsa dahi biraz önce bahsettiğim lojistik maliyetlerinden dolayı, bu navlun fiyatlarıyla Avrupa Birliği ülkelerinin maliyetleri ile karşılaştırıldığında çok da olası durmuyor.

– Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın size etkileri ne oldu?

En kolay söylenebilecek şey yaşanan enerji krizi… Devamında da tahıl krizinden bahsedilebilir. Ürünlerin limanlarda kalması ilk etapta tahıl fiyatlarını çok fazla etkiledi. Sonrasında açılan tahıl koridoru piyasalara bir serum etkisi yaptı. Fiyatlarda da bir düşme etkisi oldu. Bu açılan tahıl koridoru bence hükümetimizin dünyaya da bir jestidir.

Ama esas konu bundan sonrası… Bu savaş daha ne kadar devam edecek? Ukrayna 2023 hasat yılında ürün verecek mi? Vermeyecekse Ukrayna gibi dünya tarımında önde gelen bir ülkenin bu pazarda olmaması dünya rekoltesini ne kadar düşürecek? Biz bundan ne kadar etkileneceğiz? Bunları düşünmek gerekiyor.

– Sektör olarak devletten beklentileriniz var mı?

Beklediğimiz her şeyi aslında hükümet gerçekleştiriyor. Bakıldığında ihracaatcı isen “gel kredi kullan, getir dövizini boz, al sana Türk Lirası” deniyor. Kredi bulma konusunda ihracatçı olmamız hasebi ile şanslıyız. Ücret,ücretlendirme, asgari ücret tabi ki biraz yoruyor. Çalışan üzerindeki vergilerin bir kısmının işverenden devlete aktarılması belki bizim orada fiyatlama anlamında çalışanlarımıza daha fazla ödeme yapabilme şansımızı arttırır. Bu da çalışan refahını arttırır. Dolayısı ile bu da bize artı olarak geri döner.

Elektrik fiyatları da yüksek ve tabi ki maliyetlerimizi etkiledi. GES yatırımları yaptık. Bunu da borçlanarak gerçekleştirdik. Neden yaptık? Elektrik fiyatı bu, GES`de ürettiğim bu. Ben bunu üretirim, burada da tüketirim ve maliyetlerimi aşağı çekerim diye yaptık. Ama öncesinde ben bunu finanse ettiğim için hem finanse masrafını karşılayıp, borcumu ödeyeceğim, hem de uygun elektrik elde edeceğim.Maç başladıktan sonra kural değişmez.

Bu noktada bir karmaşa ve kargaşa var. GES`ler ile alakalı bir sonuca ulaşılması lazım. Her ay bir yönetmelik ya da bir tebliğ ile bir şeylerin değişmesi bizim için de devam ettirmeyi muhtemel gördüğümüz bu yatırımlara şüphe ile bakmamızı sağlıyor. En büyük beklentimizde  bu yönde. Biz sanayiciler, çiftçiler veya tarım işletmeleri olarak oldukça dinamiğiz. Gözümüz kara, borçlanmaktan korkmuyoruz. Ama bir yandan borçlanıp, öbür taraftan bu borcu ödemek için karşılığı olan bir üretim için “sen bunu sisteme bedava vermek zorundasın”, “ne kadar tükettiysen, o kadar satabilirsin” vs. dersen, bizi köprünün ortasında yalnız bırakmış olursunuz.

– Ulusal ve uluslararası etkinliklere katılım gösteriyor musunuz? Geri dönüşler nasıl oluyor?

Geri dönüşten kastınız orada yapılan masrafların bize dönmesi anlamında ise son dönemde fuar destekleri ile ilgili maddi ödenekler gelmiyor. Bir ara çok hızlanmıştı çok fazla fuara, etkinliğe, tanıtıma katılmıştık, fakat son dönemde biraz seçici davranmak zorunda kalıyoruz. Çünkü oteller, uçak biletleri, maliyetler o kadar fahiş durumda ki…

Mevcut üretim, kalite ve standartlarımızla ihtiyaç duyulan her pazarda, kalitemiz ile biz var oluruz. Ama lojistik olarak ulaşılamayan bölgeler var. Lojistik olarak kapasite sorunu yaşayan ülkeler var. Hepsinden önemlisi bu lojistik maliyetleri ile yeni pazarlar bünyemize katma şansımız maalesef düşük durumda… Uçakla gidilecek pazarlardan talep var tabi ki ama bu lojistik maliyetleri ile ürün gönderme şansımız yok.

– 2022 hedeflerinizin ne kadarını gerçekleştirdiniz? 2023 hedefleriniz nelerdir?

Cirosal olarak 2022 hedeflerimizin çok üstündeyiz. Fakat bu durum bizim satış, pazarlama kabiliyetimizden çok biraz da enflasyona bağlamak lazım. Dolar bazında baktığımızda iç piyasa olarak üstündeyiz. İhracat olarak bir miktar altındayız. Bunun sebebi de iç piyasanın bizden fazlaca talepte bulunması ve ürünlerimizi iç piyasaya yönlendirmemizden kaynaklanıyor.

2023 hedeflerimiz tabi ki var. 2022`den 2023`e geçerken kapasitelerimiz de arttı. Planlamalar devam ediyor. İç piyasadan siparişlerimizin büyük kısmı geldi. İhracat ile ilgili görüşmeler sürüyor.Bizim tarafta sektörün kapasitesinin fazla arttığını görüyorum.Sektör için zor bir yıl geçeceğini düşünüyorum.

– Dergimiz kanalı ile okuyucularımıza söylemek istediğiniz bir şeyler var mı?

Her şeyden önce bizim ürettiğimiz ürün, ara malı diye tabir ettiğimiz bir ürün. Direkt olarak sofraya ulaşmıyoruz ama çok önemli bir misyonumuz var. Protein insan beslenmesi için önemli. Diğer protein kaynaklarına baktığımızda belkide en uyguna, en kaliteli üretilen bir ürün piliç eti. Bence Türkiye`nin beslenmesinde de çok önemli bir yere sahip konumda bulunuyor.

Bizim tarafımızda en doğrusunu,en kalitelisini, en sağlıklısını müşterilerimize ulaştırmak için elimizden geleni yapıyoruz. Yapmaya da devam edeceğiz.

İç piyasaya önem veriyoruz. Liderlik konumumuz var. Bu temayül, talep devam ettiği müddetçe pazarda birinci sırada kalmaya kendimizi hedef ve motivasyon olarak kendimizi hazır görüyoruz. İhracat için ise dur durak olmadan, elimizden geldiğince her pazarı karıştırmaya devam ediyoruz. Bir fırsat, bir potansiyel görürsek de ülkemize katkı sağlamak adına elimizden geleni yapıyoruz.

HABER/ FOTOĞRAF : ŞENOL CİĞERLİ-

EDİTORYAL ÇALIŞMA: YILMAZ KURŞUN