YEMLERİN PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; 5996 sayılı Kanunda genel prensipleri belirtilen yem
güvenilirliğini en yüksek düzeyde sağlamak, hayvan sağlığı ve halk sağlığını korumak, kullanıcı ve
tüketicilerin yeterince bilgilendirilmesini sağlamak ve yemlerin piyasaya arzı ve kullanımı ile ilgili
şartları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik; ilaçlı yemler, yemlerde istenmeyen maddeler, yem katkı
maddeleri, insanlar tarafından tüketimi amaçlanmayan hayvansal yan ürünler, genetiği değiştirilmiş
yemler, organik ürünler, nakledilebilir süngerimsi beyin hastalığı ile ilgili getirilen özel
düzenlemelerdeki hükümler saklı kalmak şartıyla, gıda amaçlı yetiştirilen hayvanlar ile gıda amaçlı
olmayan hayvanlar için yemlerin piyasaya arzı ve kullanımı, etiketlenmesi, paketlenmesi ve sunumu
ile ilgili hususları kapsar.
(2) Bu Yönetmelik, hayvanlar tarafından doğrudan veya dolaylı alınan suyu kapsamaz. Ancak
suya ilave edilmek üzere hazırlanan yemi kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik,
a) 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun
21, 22 ve 24 üncü maddelerine dayanılarak,
b) Avrupa Birliğinin 13/7/2009 tarihli ve 767/2009 saylı Yemlerin Piyasaya Arzı ve Kullanımına
İlişkin Tüzüğüne paralel olarak,
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını,
b) Bulaşık yem: Kabul edilebilir düzeylerin üzerinde istenmeyen maddeleri içeren yemi,
c) En kısa depolama ömrü: Uygun depolama koşulları altında, yemin etiketlenmesinden
sorumlu kişi tarafından yem ile ilgili beyan edilen özelliklerin korunduğunun garanti edildiği süreyi,
ç) Etiket: Yemin ambalajı veya kabına eklenen veya üzerine iliştirilen künyeyi, sembolü, resmi,
yazıyı, baskıyı, deseni, işareti, kabartmayı veya diğer tanımlayıcı nesneyi,
d) Etiketleme: Reklam amacı dâhil, yemle birlikte bulunan ve yemi tanımlayan ifadeler,
özellikler, ticari işaretler, marka adı, resim veya sembol gibi bilgilerin yeme ait paket, kap, etiket,
doküman, halka, kuşak veya internet gibi araçlarla bildirimi,
e) Ev ve süs hayvanı: İnsanlar tarafından beslenen, yetiştirilen veya bakılan ancak, insan
tüketimi için kullanılmayan hayvanı,
f) Gıda amaçlı hayvan: İnsan tüketimi için kullanılan, gıda üretimi amacıyla beslenen, yetiştirilen
veya bakılan hayvanı,
g) Gıda amaçlı olmayan hayvan: İnsanlar tarafından beslenen, yetiştirilen veya bakılan ancak
insan tüketimi için kullanılmayan kürk hayvanları, ev ve süs hayvanları, laboratuvarlar, hayvanat
bahçeleri ve sirklerde barındırılan hayvanı,
ğ) Günlük rasyon: Belli tür, yaş ve verimdeki bir hayvanın tüm besin madde ihtiyaçlarını
karşılamak için ihtiyaç duyduğu, % 12 nem içeriği üzerinden hesaplanan günlük toplam yem miktarını,
h) Hayvanları ağızdan besleme: Hayvanların besin madde ihtiyaçlarının karşılanması ve/veya
sağlıklı, normal bir hayvanın üretkenliğinin sürdürülmesi amacıyla yemin ağız yoluyla hayvana
verilmesini,
ı) İşleme yardımcıları: Tek başına yem olarak tüketilmeyen, yemlerin ya da yem maddelerinin
işlenmesi sırasında teknolojik amaçla kullanılan, teknik olarak önlenemeyen kalıntıları bırakma
ihtimali olan ancak bu kalıntıların hayvan, insan veya çevre üzerinde olumsuz etkileri olmayan ve
nihai ürün üzerinde herhangi bir teknolojik etki göstermeyen maddeleri,
i) İşletme: Yem işi alanında faaliyet gösteren kuruluşu,
j) Karma yem: Hayvanların ağızdan beslenmesi için tam veya tamamlayıcı yem şeklinde, yem
katkı maddelerini içeren veya içermeyen, en az iki yem maddesinin karışımını,
k) Kürk hayvanı: Kürkü için beslenen, yetiştirilen, bakılan, insan tüketimi için kullanılmayan
hayvanı,
l) Mineral yem: En az % 40 ham kül içeren tamamlayıcı yemi,
m) Özel besleme amacı: Sindirim, emilim veya metabolizma işlemleri geçici veya geri dönülmez
bir şekilde bozulmuş ya da bozulma ihtimali olan ve bu nedenle kendi durumlarına uygun yemler
verilmek suretiyle özel besin ihtiyaçlarının karşılanmasını,
n) Özel besleme amacı taşıyan yem: Kendi özel bileşimi veya üretim metoduyla özel besleme
amacını karşılayabilen, ilaçlı yemleri kapsamayan ve diğer yemlerden farklı olan yemi,
o) Parti veya seri: Orijin, çeşit, ambalaj şekli, paketleyici, sevkiyatçı, etiketleme gibi sahip
olunan ortak özellikleri bakımından ayırt edilebilir miktardaki bir yemi, bir üretim prosesinde ise
üniform üretim parametreleri kullanılarak bir işletmedeki bir ünite üretim miktarını ya da seri üretim
halinde ve birlikte depolandığında ünitelerin sayısını,
ö) Piyasaya arz: Bu Yönetmelik kapsamındaki yemlerin, bedelli veya bedelsiz piyasaya
sunulmasını,
p) Premiks: Hayvanlara doğrudan yedirilmeyen, yem katkı maddelerinin karışımı ya da bir veya
birden fazla yem katkı maddesinin taşıyıcı olarak kullanılan bir yem maddesi veya suyla karışımını,
r) Sunum: Yemin şekli, görünümü, ambalajı, kullanılan ambalaj materyalleri ile tanıtımı ve
sergilenmesini,
s) Süt ikame yemi: Kolostrum sonrası, tamamlayıcı veya ikame olarak, buzağı, kuzu, oğlak gibi
genç hayvanların beslenmesi için kuru formda veya seyreltilmek suretiyle sıvı formda verilen karma
yemi,
ş) Tam yem: Bileşimi bakımından günlük rasyon için yeterli olan yem karışımını,
t) Tamamlayıcı yem: Bileşimi itibariyle belirli maddeler bakımından zengin içeriğe sahip, başka
bir yemle birlikte kullanıldığında günlük rasyon için yeterli olan karma yemi,
u) Taşıyıcı: Bir yem katkı maddesini teknolojik fonksiyonunu değiştirmeden veya teknolojik
etkisini azaltmadan çözmek, seyreltmek, yaymak veya bunların dışında o katkı maddesini fiziksel
olarak değiştirmek ya da taşınmasını, uygulanmasını kolaylaştırmak amacıyla kullanılan maddeyi,
ü) Yem: Hayvanların ağız yoluyla beslenmesi amacıyla kullanılan işlenmiş, kısmen işlenmiş veya
işlenmemiş yem katkı maddeleri dâhil her türlü madde veya ürünü,
v) Yem işi: Kâr amaçlı olsun veya olmasın, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek veya tüzel
kişiler tarafından kendi hayvanlarını beslemek üzere üretim, işleme ve depolama yapan üreticiler
dâhil yemin üretimi, imalatı, işlenmesi, depolanması, nakliyesi veya pazarlanması ile ilgili faaliyeti,
y) Yem işletmecisi: Kendi sorumluluğu altında yürütülen yem işinin bu Yönetmelik hükümlerine
uygunluğunun sağlanmasından yasal olarak sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi,
z) Yem katkı maddesi: Yem katkı maddeleri için tanımlanan fonksiyonlardan bir veya birkaçına
sahip, yeme veya suya katılan, yem maddesi ve premiksler dışındaki maddeler, mikroorganizmalar
veya preparatları,
aa) Yem maddeleri: Hayvanların besin maddesi ihtiyaçlarını karşılayan, doğal, taze, korunmuş
halde olan bitkisel veya hayvansal orijinli ürünler ve bunlardan endüstriyel işleme sonucu elde edilen
ürünler ile hayvanların ağızdan beslenmesi amacıyla, premikslerde taşıyıcı olarak ya da karma
yemlerin hazırlanmasında doğrudan ya da işlenerek kullanılan, yem katkı maddesi içeren ya da
içermeyen organik veya inorganik maddeleri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Yem güvenilirliği ve piyasaya arz
MADDE 5 – (1) Yem, güvenilir ise ve hayvan refahı ve çevre üzerinde doğrudan olumsuz bir
etkisi yoksa piyasaya arz edilebilir ve kullanılabilir. Güvenilir olmayan yem piyasaya sürülemez.
(2) Yem işletmecisi;
a) Piyasaya arz ettiği yemin güvenilir, tanımlanan veya beyan edilen özelliklerine ve amacına
uygun, bozulmamış ve ticari olarak uygun kalitede olmasını,
b) Mevzuata uygun olarak etiketlenmesini, paketlenmesini ve piyasaya arzını,
sağlamakla yükümlüdür.
(3) Yem, Ek-1’de belirtilen teknik şartlara uygun olmalıdır.
(4) Onayı zorunlu olan yemler, Bakanlıktan onay alınmadan üretilemez, ithalatı yapılamaz ve
piyasaya arz edilemez. Yem katkı maddeleri ile özel besleme amaçlı yemler; onay alınması zorunlu
yemlerdir.
Yem işletmecilerinin sorumlulukları ve yükümlülükleri
MADDE 6 – (1) Yem işletmecileri, yemlerin izlenebilirliği, piyasadan geri çekme ve hijyen ile
ilgili yem mevzuatında belirtilen kurallara uymak ve kontrolleri altındaki üretim, işleme ve dağıtımın
her aşamasında mevzuata uygunluğu sağlamakla yükümlüdürler.
(2) Yemi etiketleyen yem işletmecisi, karma yemde kullanılan yem maddelerinin isimlerini, tam
olarak ağırlık oranları dâhil etiketleme bilgilerini, pazara sunulan yemin iddia edilen özelliklerinin veya
içeriklerinin doğruluğunun tespiti için Bakanlık tarafından istenen her türlü bilgiyi sağlamakla
yükümlüdür.
(3) İnsan veya hayvan sağlığı veya çevreye ilişkin herhangi bir acil durum ortaya çıkması
durumunda, üretici ve alıcıların ilgili kanuni hakları korunarak, Bakanlık uygun gördüğü takdirde ve
alıcının talebi halinde, imzalı teminat karşılığında ikinci fıkrada belirtilen bazı bilgileri alıcıya
sağlayabilir.
Kısıtlama ve yasaklar
MADDE 7 – (1) Hayvan besleme amacıyla piyasaya arz edilen yemler, kullanımı yasaklanan
maddeleri içeremez, kısıtlanan maddeleri ise ancak belirlenen sınırlarda içerebilir. Yasaklı maddeler
ve kısıtlanan maddeler Ek-2’de belirtilmiştir. Acil önlem alınması gereken durumlarda Ek-2’de
yapılacak değişiklik prosedürü tamamlanıncaya kadar, ihtiyati tedbir olarak Bakanlık, bazı yem
maddelerinin kullanımını geçici olarak yasaklayabilir veya kısıtlayabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Belirli Özellikteki Yemlerin Piyasaya Arzı
Yem çeşitlerinin özellikleri ve yem katkı maddesi içerikleri
MADDE 8 – (1) Bakanlık, yem maddeleri, yem katkı maddeleri, veteriner ilaçları ve bunun gibi
diğer başka ürünler arasındaki ayrımı netleştirmek amacıyla yemler ile ilgili ayırt edici özellikleri
belirleyebilir.
(2) Bakanlık, gerekli hallerde, yem mevzuatında tanımlanmayan yeni bir ürünle ilgili mevzuat
hükümleri çerçevesinde, söz konusu ürünün yem olup olmayacağına, değerlendirme yaparak karar
verebilir.
(3) Yem maddeleri ve tamamlayıcı yemlerdeki yem katkı maddelerinin düzeyi, yem katkı
maddelerinin onaylanması ile ilgili mevzuattaki kullanım koşulları saklı kalmak kaydıyla, tam yemlerde
belirlenen maksimum miktarların yüz katını aşamaz. Koksidiyostatlar ve histomonostatlar ise tam
yemlerde belirlenen miktarların beş katını aşmaz.
(4) 9 uncu maddede belirtilen özel besleme amaçlı yem yapımında kullanılacak yem maddeleri
ve tamamlayıcı yemlerdeki katkı maddesinin düzeyi, üçüncü fıkrada belirtilen tam yemlerde
belirlenen maksimum miktarın yüz katını aşabilir. Bu tür yemler ile ilgili olarak;
a) Kullanım şartları ayrıca belirtilir.
b) Yem Hijyeni Yönetmeliğinin Ek-6 ikinci bölümünde yer alan yem katkı maddelerini kullanarak
üretim yapan işletmeler, Bakanlıktan onay alırlar.
Özel besleme amaçlı yemlerin piyasaya arzı
MADDE 9 – (1) Özel besleme amaçlı yemler, ancak özel besleme amaçlı yemler için hedeflenen
amaçları ve gerekli besinsel özellikleri karşılıyor ise piyasaya arz edilebilir.
(2) Özel besleme amaçlı yemler, kullanım amaçlarıyla ilgili en az bir özel kullanım amacına sahip
olmalıdır. Bakanlık, özel besleme amaçlı yemlerin kullanım amacını geri çekebilir, kullanım amacıyla
ilgili özel koşullar ilave edebilir, kaldırabilir veya değiştirebilir. Özel besleme amaçlı yemler ile ilgili
Bakanlıkça kullanım amaçları listesi oluşturularak Bakanlık internet sitesinde yayımlanır. Bu liste
yapılan değişikliklerle güncellenir.
(3) Özel besleme amaçlı yemler için gerçek veya tüzel kişi tarafından Bakanlığa başvuruda
bulunulur. Başvurunun değerlendirilebilmesi için, söz konusu yemin özel bir yapıda olduğunu, arzu
edilen özel besleme amacını karşıladığını, insan ve hayvan sağlığına, çevreye ve hayvan refahına
olumsuz bir etkisinin olmadığını gösteren bilgi ve dokümanlar Bakanlığa sunulur.
(4) Bakanlık, mevcut bilimsel ve teknolojik bilgilere dayanarak özel besleme amaçlı yemler ile
ilgili başvuruyu değerlendirir ve birinci ve ikinci fıkralardaki şartları sağlaması durumunda o yemi özel
besleme amaçlı yem olarak onaylar. Uygun bulunmayan dosyalar gerekçeli bir yazı ile iade edilir.
Bakanlık özel besleme amaçlı yemlerle ilgili yapılan başvuruları altı ay içerisinde değerlendirerek
karara bağlar. Değerlendirme sırasında talep edilebilecek bilgi, belge, araştırma ve analizler için geçen
süre, bu süreye dâhil edilmez.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Etiketleme, Sunum ve Paketleme
Etiketleme ve sunum
MADDE 10 – (1) Yemin etiketlenmesi ve sunumu, kullanıcıyı yanıltıcı veya aldatıcı şekilde
olamaz. Etiketleme ve sunumda;
a) Yemin özelliğine veya kullanım amacına göre, özellikle yapısı, işleme veya üretim metodu,
niteliği, bileşimi, içeriği, miktarı, dayanıklılığı, yemin amaçlandığı hayvan türleri veya kategorileri göz
önüne alınır.
b) Yemde olmadığı halde birtakım etkiler veya özellikler varmış gibi veya benzer yemler ile aynı
özelliklere sahip olduğu halde, diğerlerinden farklı özelliklere sahipmiş gibi gösterilemez.
c) Etiketleme, yem kataloğunda belirlenen kriterlere ve etiketleme ile ilgili kurallara uygun
olmalıdır.
ç) Türkiye’de piyasaya arz edilecek yemlerde Türkçe etiket bilgileri yer alır.
(2) Yem maddeleri ve karma yemlerin dökme, açık ambalaj veya kaplarda piyasaya arz edilmesi
halinde, beraberinde bu Yönetmelikte istenen tüm zorunlu etiket bilgilerini içeren bir belge
bulundurulur.
(3) Yemlerin iletişim araçları ile uzaktan satışı halinde, tüketicilerin korunması amacıyla satış
öncesinde, parti ya da seri numarası, en kısa depolama ömrü, net ağırlığı ve etiketlemeden sorumlu
yem işletmecisinin isim ve adresi dışında etikette bulunması zorunlu bilgiler iletişim araçlarında
gösterilir. Diğer bilgiler yemin teslim zamanına kadar alıcıya ulaştırılmalıdır.
(4) Etiketleme, bu maddede belirtilen kurallara ilave olarak Ek-3’te belirtilen etiketleme
kurallarına göre yapılır.
(5) Resmi kontroller sırasında, bir yem maddesinin veya karma yemin etiket bilgilerinde
belirtilen besin maddesi bileşen değerleri ile resmi kontrol için yapılan analiz sonucu bulunan
değerler arasındaki farklılığın değerlendirilmesinde kullanılacak tolerans değerleri Ek-4’te verilmiştir.
Etiketleme ile ilgili sorumluluk
MADDE 11 – (1) Yemi etiketleyen yem işletmecisi, yemin etiket bilgilerinden ve doğruluğundan
sorumludur.
(2) Yemi ilk pazarlayan veya kendi adına ya da şirket adına pazarlayan yem işletmecisi
etiketlemeden sorumludur.
(3) Yem işletmecisinin kontrolü altındaki faaliyetlerinde yaptığı değişiklik, yemin etiket
bilgilerinde değişikliği gerektiriyor ise yem işletmecisi etiketlemenin bu Yönetmeliğe uygun olarak
yapılmasını sağlar.
(4) Yemin etiketlenmesinde doğrudan bir sorumluluğu bulunmayan, dağıtım veya perakende
faaliyetlerini yürüten yem işletmecisi, yemlerin etiketleme kurallarına göre etiketlenip
etiketlenmediğine dikkat eder, etiketleme kurallarına uygun olmayan yemleri piyasaya sunamaz.
(5) Yem işletmecisi, zorunlu etiketleme bilgilerinin yemin son kullanıcısına kadar yem zinciri
boyunca iletilmesinin sağlanması hususunda kendi kontrolü altındaki faaliyetlerden sorumludur.
Etiketlerde yemlerle ilgili özel iddialar
MADDE 12 – (1) Yem maddelerinin ve karma yemlerin etiketinde ve sunumunda, yemdeki bir
maddenin varlığı ya da yokluğuna, belirli besinsel özelliklerine, işleme veya belirli bir fonksiyona
yönelik olarak dikkat çekici özel iddialarda bulunulabilir. Bu iddiaların yapılabilmesi için aşağıdaki
şartlar karşılanmalıdır:
a) İddia edilen husus, gerçek, Bakanlıkça doğrulanabilir ve yem kullanıcısı tarafından
anlaşılabilir olmalıdır.
b) Bakanlığın talebi halinde, iddianın bilimsel olarak kanıtlanması ya kamunun erişimine açık
bilimsel delillere dayalı referanslar ile ya da belgelenmiş şirket araştırması yoluyla sağlanır. İddia
edilen hususların kanıtlanması ile ilgili bilimsel dayanak, yemin piyasaya arzından önce sağlanmış
olmalıdır. İddia edilen hususun yeterince kanıtlanamadığı sonucuna varılırsa, bu gibi iddiaya ait
etiketlemenin 10 uncu maddede belirtilen etiketleme kurallarına göre, yanıltıcı olduğu kabul edilir.
Bakanlık bilimsel dayanak konusunda şüpheye düşerse, gerekli inceleme ve araştırmaları yaparak
veya yaptırarak karar verir. Bu tür yemleri satın alanlar iddia edilen hususun doğruluğu hakkındaki
şüphelerini Bakanlığa bildirme hakkına sahiptir.
(2) Birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerindeki şartlar karşılanmak koşuluyla, üçüncü fıkranın (a)
bendinde belirtilen hususlarla ilgili iddialar dışında, hayvanlarda fizyolojik durumların korunması,
desteklenmesi veya optimum beslenme ile ilgili iddialarda bulunulabilir.
(3) Yem maddelerinin ve karma yemlerin etiketlerinde veya sunumunda aşağıdaki iddialar yer
alamaz:
a) Yem katkı maddeleri mevzuatına göre onaylanmış koksidiyostatlar, histomonostatlar
haricinde, bir hastalığı önleyici ya da tedavi edici yönündeki iddialar. Ancak patalojik semptomların
tedavisi hariç besin dengesizliklerinin karşılanmasına dair iddialar bunun dışındadır.
b) 9 uncu maddede belirtilen özel besleme amaçlı yemler ile ilgili iddialar.
(4) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen hususlar ile ilgili özel hükümler, 24 üncü maddede
belirtilen iyi etiketleme uygulama kılavuzları içerisinde yer alabilir.
Etiket bilgilerinin sunumu
MADDE 13 – (1) Zorunlu etiket bilgileri, tüm ambalaj ya da kabın üzerinde veya bunlara
iliştirilmiş etiket üzerinde ya da dökme yemlerin beraberindeki belgelerde belirgin olarak yer
almalıdır. Etiket bilgileri açık, görünecek şekilde, okunaklı ve silinmeyecek şekilde olmalıdır.
(2) Zorunlu etiket bilgileri, kolaylıkla ayırt edilebilmeli ve başka bilgiler ile anlaşılması
zorlaştırılmamalıdır. Etiket bilgilerinin sunulmasında kullanılan renk, yazı karakteri ve büyüklükleri,
uyarıcı açıklamaların gerekli olduğu haller dışında, bazı bilgileri örtecek şekilde ya da önemliymiş gibi
gösterecek şekilde olmamalıdır.
(3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen hususlar ile ilgili özel hükümler ile isteğe bağlı
etiketlemede sunum ile ilgili özel hükümler 24 üncü maddede belirtilen iyi etiketleme uygulama
kılavuzları içerisinde yer alabilir.
Zorunlu genel etiketleme kuralları
MADDE 14 – (1) Etiketinde aşağıdaki bilgilerin belirtilmediği bir yem maddesi ya da karma yem
piyasaya arz edilemez:
a) Yemin tipi: Yem maddesi, tam yem veya tamamlayıcı yem gibi,
b) Yem işletmecisinin adı ya da şirket adı ve adresi,
c) Onaylı yem işletmelerinin onay numarası,
ç) Parti ya da seri numarası,
d) Katı ürünler için birim kütle miktarı, sıvı ürünler için ise birim kütle veya hacim miktarı,
e) Yem katkı maddelerinin onaylanması ile ilgili mevzuatta belirtilen etiketleme kuralları saklı
kalmakla beraber, yem katkı maddesi ilave edilmesi halinde Ek-6 veya Ek-7’nin birinci bölümünde
belirtilen hususlara göre yem katkı maddelerinin listesi,
f) Nem miktarı; Ek-1’in altı numaralı maddesinde belirtilen şekilde.
Yem maddeleri için zorunlu özel etiketleme kuralları
MADDE 15 – (1) Yem maddelerinin etiketlenmesinde 14 üncü maddede belirtilen şartlara
ilaveten, aşağıdaki hususlar da belirtilir:
a) Yem maddesinin ismi; 23 üncü maddedeki yem maddeleri kataloğuna göre isimlendirilmesi
halinde katalogda belirtilen kriterlere uygun olur.
b) Ek-5’teki listede belirtilen yem kategorilerine karşılık gelen zorunlu bildirimler bulunur veya
bunların yerine, 23 üncü maddede belirtilen yem maddeleri kataloğundaki yem maddelerine karşılık
gelen özel bildirimler belirtilir.
(2) Yem maddelerine, yem katkı maddeleri katılması halinde, birinci fıkrada belirtilen hususlara
ilave olarak, aşağıdaki hususlar da etiketlerde yer alır:
a) Söz konusu yem katkı maddelerinin, tüm hayvan türleri için değil, bazı türler için kullanımının
amaçlanması ya da bazı türler için maksimum limitlerde kullanılmasına izin verilmesi halinde, yem
maddelerinin kullanılacağı hayvan türleri, kategorileri ve limitleri,
b) Yem maddelerinin uygun kullanımı için Ek-3’ün üç numaralı maddesinde yem maddeleri ile
ilgili belirtilen bilgiler,
c) Yem maddelerine ilave edilen teknolojik katkı maddeleri haricindeki yem katkı maddeleri için
en kısa depolama ömrü.
Karma yemler için zorunlu özel etiketleme kuralları
MADDE 16 – (1) Karma yemlerin etiketlenmesinde 14 üncü maddede belirtilen şartlara
ilaveten, aşağıdaki hususlar da belirtilir:
a) Karma yemlerin kullanılacağı hayvan türü veya kategorisi,
b) Yemin kullanım amacı ve uygun kullanımına ilişkin açıklamalar, Ek-3’ün üç numaralı
maddesinde belirtilen hususlara uygun olmalıdır.
c) Üreticinin başkası adına üretim yapması ve etiketlemeden sorumlu yem işletmecisi olmadığı
durumlarda aşağıdaki hususlar etikette belirtilir:
1) Yemi üreten yem işletmecisinin adı veya ticari adı ve adresi,
2) Yemi üreten yem işletmesinin onay numarası ya da kayıt numarası.
ç) En kısa depolama ömrü, aşağıdaki şekilde belirtilir:
1) Yapısal özelliklerinden dolayı kolay bozulabilen yemlerde kesin bir tarih “…. tarihinden önce
kullanılmalıdır.’’ ifadesi yer alır.
2) Diğer karma yemlerde belirli bir ay belirtilerek ‘‘en uygun …den önce kullanılmalıdır.’’ ifadesi
yer alır.
3) Etiket üzerinde üretim tarihi gösteriliyor ise, en kısa depolama ömrü, üretim tarihinden
itibaren gün veya ay zaman periyodu olarak belirtilir.
d) Karma yemi oluşturan yem maddelerinin isimleri bileşiminin belirtildiği kısımda, karma
yemdeki nem içeriği üzerinden hesaplanmış ağırlıklarına göre, büyükten küçüğe doğru listelenir. Bu
liste yüzde miktarları üzerinden de verilebilir. Bunlardan başka, karma yemlerin bileşimleri ile ilgili
olarak;
1) Bir yem maddesi, dikkat çekecek şekilde kelimelerle, grafikle veya resimle gösterilebilir. Bu
şekillerde gösterilmesi halinde, o yem maddesinin ağırlık itibariyle yüzdesi ve ismi de belirtilir,
2) Eğer karma yemi oluşturan yem maddeleri ağırlıkları itibariyle yüzde olarak belirtilmemişse,
etiketlemeden sorumlu yem işletmecisi, alıcının talebi üzerine yemin bileşimini oluşturan yem
maddeleri ile ilgili bilgileri yüzde olarak, +/ – % 15’lik değer aralığı içerisinde alıcıya sağlar.
3) Kürk hayvanları haricindeki gıda amaçlı olmayan hayvanlar için hazırlanan karma yemlerin
bileşiminde, yem maddelerinin ismi yerine, yem maddelerinin ait olduğu yem kategorisinin ismi de
belirtilebilir.
e) Karma yemler için Ek-6 veya Ek-7’nin ikinci bölümünde yer alan bildirimi zorunlu bilgiler
etikette belirtilir.
(2) Kürk hayvanlarının haricindeki gıda amaçlı olmayan hayvan yemlerinin etiketlerinde
belirtilebilen yem kategorileri Ek-9’da belirtilmiştir.
(3) İnsan veya hayvan sağlığı veya çevreye ilişkin herhangi bir acil durum ortaya çıkması
durumunda, üretici ve alıcıların ilgili kanuni hakları korunarak, Bakanlık, uygun gördüğü takdirde,
alıcının talebi halinde, imzalı teminat karşılığında karma yemin bileşimi ve özellikleri ile ilgili bilgileri
alıcıya sağlayabilir.
Özel besleme amaçlı yemler için zorunlu ilave etiketleme kuralları
MADDE 17 – (1) Özel besleme amaçlı yemlerin etiketlenmesinde, 14, 15 ve 16 ncı maddelerde
yer alan zorunlu etiketleme kurallarına ilave olarak aşağıdaki hususlar da belirtilir:
a) Özel besleme amaçlı yemlerde, 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen
yem tipinin yanına ‘‘diyetetik’’ ifadesi,
b) 9 uncu maddede belirtilen kullanım amaçları ile ilgili bilgiler,
c) Yemi kullanmadan önce veya kullanım süresini uzatmadan önce, veteriner hekim veya
hayvan besleme uzmanına danışılmasına dair not,
yazılır.
Ev ve süs hayvanı yemleri için zorunlu ilave etiketleme kuralları
MADDE 18 – (1) Ev ve süs hayvan yemi satın alanların, zorunlu etiket bilgilerinin yanında, yeme
ilave edilen yem katkı maddeleri ve kategorilerine göre yem maddeleri hakkında da ilave bilgi
edinebilmeleri amacıyla ev ve süs hayvanı yemi etiketi üzerinde irtibat kurulabilecek bir telefon
numarası belirtilir.
Kullanımı uygun olmayan ancak, işlemden geçirilmek suretiyle kullanılabilir hale getirilmesi
mümkün olabilen yemler için zorunlu ilave etiketleme kuralları
MADDE 19 – (1) İstenmeyen maddeler ile bulaşmış ve yem mevzuatına uygun olmayan
yemlerin etiketlerinde 14, 15, 16 ve 17 nci maddelerde yer alan zorunlu etiketleme kurallarına ilave
olarak, Ek-8’deki özel hususlar da belirtilir.
Etiketleme ile ilgili istisnalar
MADDE 20 – (1) Yem alıcısının, 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (c), (ç), (d) ve (f) bentleri ile
15 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen etiket bilgilerine gerek olmadığına dair yazılı
talebi halinde, bu alıcıya ait yemlerin etiketlerinde bu bilgilerin belirtilme zorunluluğu yoktur. Her
sipariş birkaç sevkiyattan oluşabilir.
(2) Paketli yemlerde, 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (c), (ç) ve (d) bentleri ve 15 inci
maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi veya 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (c), (ç) ve (d) bentlerinde
belirtilen bilgiler, ambalaj üzerinde de belirtilebilir. Bu bilgilerin ambalajın neresinde yer aldığı
belirtilir.
(3) Kendi hayvanları için kullanmak üzere doğrudan yetiştiricilere yapılan satışlarda,
koruyucular ve silaj katkı maddeleri dışında yem katkı maddeleri içermeyen yem maddelerinin
satışında, yem hijyeni ile ilgili hükümler saklı kalmak kaydıyla 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (c),
(ç), (d) ve (f) bentleri ile 15 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen bilgilerin bulunması
zorunlu değildir.
(4) Bitki danelerinin, tohumlarının ve meyvelerinin bütün halde karışımları için, 16 ncı
maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen zorunlu bildirimler gerekli değildir.
(5) Karma yemin en fazla üç yem maddesinden oluşması ve kullanılan bu yem maddelerinin
açıkça tanımlanması halinde, 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen bilgiler
gerekli değildir.
(6) Son kullanıcıya dökme halde 20 kg’ı aşmayan miktarlarda satılan yem maddeleri veya karma
yemler için, 14, 15 ve 16 ncı maddelerde belirtilen bilgiler zorunlu olmayıp, istenmesi halinde, satış
noktasında not olarak alıcının bilgisine sunulabilir. Bu durumlarda, 14 üncü maddenin birinci fıkrası
(a) bendinde ve 15 inci maddenin birinci fıkrası veya 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b)
bentlerinde yer alan bilgilerin bulunduğu not, istenmesi halinde alıcıya teslimatta veya fatura ile
birlikte sunulur.
(7) Paket halinde ambalaj içerisinde satılan toplam ağırlığı 10 kg’ı aşmayan ev ve süs hayvanı
yemleri için, 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (b), (c), (e) ve (f) bentleri ve 16 ncı maddenin birinci
fıkrasının (b), (c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen bilgiler, her bir paket yerine, paketlerin taşındığı
ambalajın dış kısmında da yer alabilir.
(8) Bakanlık, deney amaçlı olduğu etiketinde açıkça belirtilmesi şartıyla, bilimsel veya deneysel
amaçlı kullanılacak hayvan yemleri ile ilgili istisnai hükümler uygulayabilir.
İsteğe bağlı etiketleme
MADDE 21 – (1) Bu Yönetmelikte belirtilen genel hükümlere uygun olmak şartı ile karma yem
ve yem maddelerinin etiketlerinde, zorunlu etiketleme kurallarına ilave olarak, isteğe bağlı bazı
bilgilere de etikette yer verilebilir.
(2) İsteğe bağlı etiketleme ile ilgili ayrıntılı hususlar, 24 üncü maddede belirtilen iyi etiketleme
uygulama kılavuzları içerisinde yer alabilir.
Paketleme
MADDE 22 – (1) Yem maddeleri ve karma yemler kapalı paketlerde veya ambalajlarda
pazarlanabilir. Kapalı paket veya ambalaj açıldığında bozulacağından, bu paket veya ambalajlar tekrar
kullanılamaz.
(2) Aşağıda belirtilen yemler, birinci fıkradan istisna olarak dökme halde, açık paket ve
ambalajlarda piyasaya sürülebilir:
a) Yem maddeleri,
b) Tahıl ve meyvelerin bütün halde karıştırılarak elde edildiği karma yemler,
c) Karma yem üreticileri arasındaki teslimatlar,
ç) Karma yem üreticisinden doğrudan yetiştiricilere yapılan teslimatlar,
d) Karma yem üreticilerinden paketleme firmalarına yapılan teslimatlar,
e) Son kullanıcıya, ağırlığı 50 kg’ı aşmayan miktarlarda yapılan satışlarda kapalı paketten veya
ambalajdan alınan karma yemler,
f) Blok yemler veya yalama taşları.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Yem Maddeleri Kataloğu ve İyi Etiketleme Uygulama Kılavuzları
Yem maddeleri kataloğu
MADDE 23 – (1) Bakanlık, ürün özellikleri hakkında bilgi oluşturmak ve bilgi alış verişini
kolaylaştırmak, yem maddeleri ve karma yemlerin etiketlendirilmesinde ve yem sektöründe
kullanılmak üzere yem maddeleri kataloğu hazırlar ve Bakanlığın internet sitesinde yayımlar. Bu
katalog ihtiyaca göre ilgili sektör paydaşları ile birlikte görüşülerek değiştirilebilir ve güncellenebilir.
Bir yem maddesi katalogda tanımlanırken en az aşağıdaki bilgiler belirtilmelidir:
a) İsmi,
b) Ayırt edici kimlik numarası,
c) Yem maddesinin üretim işlemi ve ürün özellikleri ile ilgili açıklama,
ç) 15 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen zorunlu bildirim yerine geçen
bilgiler,
d) Katalogda belirtilen terimler sözlüğüne uygun, üretim işlemleri ve teknik açıklamaların yer
aldığı bilgiler.
(2) Katalogda yapılacak değişiklik ve güncellemeler, sektörün ihtiyaçları ve görüşleri
doğrultusunda bilimsel ve teknolojik gelişmeler göz önünde bulundurularak yapılır.
(3) Yem maddeleri kataloğu ile ilgili bu madde hükümleri, 5 inci maddede belirtilen yem
güvenilirliği ile ilgili hükümler saklı kalmak kaydıyla uygulanır.
(4) Yem maddeleri kataloğunun kullanımı yem sektöründe isteğe bağlıdır. Ancak, katalogda yer
alan isimlerin kullanılması durumunda yem maddeleri, katalogda o isimle belirtilen özelliklere uygun
olmalıdır.
(5) Katalogda yer almayan bir yem maddesini ilk defa piyasaya arz edecek olanlar, Bakanlığa
bildirimde bulunur ve bununla ilgili izni alırlar. Bakanlıktan izin alınmadan bu yem maddeleri piyasaya
arz edilemez. Bu yem maddeleri ile ilgili yem sektörü de bilgilendirilir, bildirimler ile ilgili internet
ortamında bir kayıt sistemi oluşturulur ve sistem düzenli olarak güncellenir.
İyi etiketleme uygulama kılavuzları
MADDE 24 – (1) Yemlerde etiketlemenin uygun ve doğru yapılmasını sağlamak amacıyla, biri
gıda amaçlı hayvan yemleri, diğeri ev ve süs hayvanları yemleri için olmak üzere, ilgili sektör
paydaşları tarafından iyi etiketleme uygulama kılavuzları oluşturulur. Belirlenen bu iyi etiketleme
uygulama kılavuzları Bakanlığın incelemesinden sonra onayı alınarak kullanılır. Bakanlık, iyi etiketleme
uygulama kılavuzlarının geliştirilmesini ve sektörde uygulanmasını teşvik eder.
(2) İyi etiketleme kılavuzları; genel etiketleme kurallarını karşılaması yanısıra, 12, 13 ve 21 inci
maddelerde belirtilen hükümleri de kapsayacak şekilde iyi etiketleme uygulanmasının geliştirilmesine
yönelik olmalıdır.
(3) İyi etiketleme kılavuzları, yem sektörü tarafından isteğe bağlı olarak kullanılır.
(4) İlgili sektör paydaşlarının talebi ve görüşleri doğrultusunda bilimsel ve teknolojik
gelişmelere göre iyi etiketleme kılavuzlarında değişiklik yapılabilir.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
İdari yaptırımlar
MADDE 25 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine uymayanlar hakkında 5996 sayılı Kanunun ilgili
maddelerine göre işlem yapılır.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihden önce piyasaya sunulmuş olan
yemler, bu Yönetmeliğin yayımından itibaren bir yıl süre ile piyasada bulunabilir.
(2) Yem işletmeleri, bu Yönetmeliğin yayımından önce ilgili yem mevzuatına uygun olarak
bulundurdukları mevcut etiketleri altı ay süreyle kullanabilirler. Bu etiketlerin kullanıldığı yemler, bu
Yönetmeliğin yayımından itibaren bir yıl süre ile piyasada bulunabilir.
Yürürlük
MADDE 26 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 27 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.
Yönetmeliğin eklerini görmek için tıklayınız
Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
Tarihi Sayısı
27/12/2011 28155
Yönetmelikte Değişiklik Yapan Yönetmeliklerin Yayımlandığı Resmî
Gazetelerin
Tarihi Sayısı
1. 20/8/2013 28741
2. 9/8/2022 31918
