Hayvanlardan insanlara bulaşan
Zoonoz Hastalıklar Neden Artıyor?
Zoonoz hastalıklar hayvandan insana hastalıklar olabiliyor. Son yıllarda zoonotik hastalıklarda artış var. Peki bunun sebebi ne olabilir?
COVID-19’dan maymun çiçeğine, Mers’e, Ebola’ya, kuş gribine, Zika’ya ve HIV’e kadar hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar son yıllarda kendilerini göstererek yeni pandemi korkularını artırdı.
Omurgalı hayvanlardan insanlara bulaşıyor..
Zoonoz hastalıklar, omurgalı hayvanlardan insanlara bulaşan nfeksiyonlar olarak tanımlamıyor. İlgili patojenler bakteri, virüs veya parazit olabilir.
Bu hastalıklar ya doğrudan bir hayvan ve insan arasındaki temas sırasında ya da dolaylı olarak gıda yoluyla, böcek, örümcek ya da akar gibi bir vektör yoluyla bulaşabiliyor.
Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü’ne göre, insan bulaşıcı hastalıklarının yüzde 60’ı zoonotik!
Ne tür hastalıklar söz konusu?
“Zoonoz” terimi, çok çeşitli hastalıkları içerir.
Salmonelloz gibi bazıları sindirim sistemini , kuş ve domuz gribi ve COVID gibi solunum sistemini veya kuduz durumunda sinir sistemini etkilİyor.
İnsanlarda bu hastalıkların ciddiyeti, hastalığa ve patojenin virülansına bağlı olarak büyük ölçüde değişiyor. Aynı zamanda patojene karşı özel bir duyarlılığa sahip olabilecek enfekte olmuş kişiye de bağlı!
Zoonozların sıklığı neden arttı?
Binlerce yıl önce ortaya çıkan zoonoz hastalıklar son 20-30 yılda arttı. Uluslararası seyahatin gelişmesi, daha hızlı yayılmalarına olanak sağladı. İnsanlar, gezegenin giderek daha geniş alanlarını işgal ederek ekosistemin bozulmasına ve virüslerin bulaşmasına katkıda bulunuyor.
Endüstriyel tarım, hayvanlar arasında patojenlerin yayılma riskini artırır. Yabani hayvan ticareti, insanların taşıyabilecekleri mikroplara maruz kalmasını da artırır. Ormansızlaşma yaban hayatı, evcil hayvanlar ve insan popülasyonları arasındaki temas riskini artırır.
Nature dergisi tarafından 2022’de yayınlanan bir araştırmaya göre, iklim değişikliği birçok hayvanı daha yaşanabilir topraklar için ekosistemlerinden kaçmaya itecek.
Türler daha fazla karıştırarak virüslerini daha fazla bulaştıracak ve bu da potansiyel olarak insanlara bulaşabilen yeni hastalıkların ortaya çıkmasını destekleyabilir.
