Bütün dünyada gıda fiyatlarının artmasına ve enflasyonun tarihi zirvelere çıkmasına yol açan etkenlerin başında gelen tahıl krizi, Türkiye’nin diplomatik başarısıyla çözüldü.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile başlayan küresel gıda krizinin aşılması için İstanbul’da tarihi bir adım atıldı. Karadeniz üzerinden dünya pazarlarına tahıl taşınmasına ilişkin anlaşma Dolmabahçe Sarayı’nda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve BM Genel Sekreteri António Guterres’in katılımı ile düzenlenen törende imzalandı.

Törende konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Son derece önemli planın icrası İstanbul’da kurulacak müşterek koordinasyon merkezi tarafından gerçekleştirilecektir. Bugün üzerinde mutabakata varılan metinle Afrika’dan Ortadoğu’ya, Amerika’dan Asya’ya tüm dünyada milyarlarca insanı bekleyen açlık tehlikesinin önünün alınmasına hep birlikte katkı sağlayacağız.” ifadelerini kullandı.

Karadeniz üzerinden dünya pazarlarına tahıl ve diğer gıda ürünlerinin taşınmasına ilişkin Anlaşma Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, BM Genel Sekreteri António Guterres’in katılımıyla Dolmabahçe Sarayı’nda imzalandı. Anlaşmaya Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov imzalarını attı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yaptığı konuşmada, “Medeniyetlerin ve kıtaların buluşma noktası İstanbul’a hoş geldiniz. Mart’ta yaptığımız toplantının ardından tekrar bir aradayız. Siz değerli dostlarımızı bir başka tarihi günde misafir etmekten memnuniyet duyuyorum. Küresel gıda krizinin çözümünde büyük rol oynayacak girişime vesile olmanın haklı gururunu yaşıyoruz. Tüm dünyada milyarlarca insanı bekleyen açlık tehlikesinin önünün alınmasına katkı sağlayacağız.” dedi.

PUTİN VE ZELENKSİ’YE TEŞEKKÜR

Erdoğan açıklamasına şöyle devam etti;

“Küresel sorun haline gelen gıda enflasyonunun kontrolüne de yardımcı oluyoruz. Elbette bu noktaya bir anda gelmedik. Ukrayna ve Rusya bakanları ile BM yetkilileri ile yoğun ve meşakkatli bir süreç yürüttük. Her iki ülkenin bu hassas süreçteki, endişelerinin giderilmesi için kapsamlı istişareler gerçekleştirdik. Sayın Putin ve sayın Zelenski’ye sergiledikleri liderlik dolayısı ile teşekkür ediyorum.

Gemi trafiği ile Karadeniz’den dünyanın birçok bölgesine nefes borusu açmış olacağız. Son derece önemli planın icrası İstanbul’da kurulacak müşterek koordinasyon merkezi tarafından gerçekleştirilecektir. 4 ay önce yine İstanbul’da yapılan toplantıda mesafe kat etmiştik. O toplantı sonrasına meydana gelen gelişmeler çatışmaları körükledi.

Başından beri bu savaşın kazananı olmayacağını ifade ediyoruz. 5 aydır devam eden çatışmalar ve küresel etkileri ne yazık ki öngörümüzü doğruluyor. Silahların susması uzadıkça insani kayıplar da artıyor. Savaş dünyanın en ücra köşesindekiler de dahil tüm insanları olumsuz etkiliyor. Bu gidişatın mukadder olmadığına da inanıyoruz. Bu çatışmaların bir an önce sona ermesini istiyoruz. Bugün Rusya ve Ukrayna tarafı ile İstanbul’da atmakta olduğumuz adımı, barışa yönelik umutları canlandıracak yeni bir dönüm noktası olmasını diliyorum.

Savaş nihayetinde müzakere masasında sonuçlanacaktır. Sürecin bugünlere gelmesinde emeği ve katkısı olan herkese şükranlarımı sunuyorum.”

GUTERRES: TÜRKİYE’NİN BURADA KRİTİK BİR ROLÜ VAR

BM Genel Sekreteri António Guterres de törende yaptığı konuşmada, “Karadeniz’de bir umut ışığı var. Bir çare ışığı var. Bunun gerçekleştirilmesinde emeği olan herkese çok teşekkür ederim. Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ısrarlı bir yaklaşımı sayesinde oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a çok teşekkür ederim. Türkiye’nin burada kritik bir rolü var. Bu anlaşma gıda arzındaki açığı kapatacak Sizin arabuluculuğunuz olmazsa olmaz bir görev gördü. Rusya ve Ukrayna temsilcilerine tüm engelleri aştınız, yeni bir girişimin önünü açtınız. Bu dünyanın yararına bir anlaşmadır” ifadelerini kullandı.

Guterres sözlerine şöyle devam etti: “Bu kıtlık eşiğinde yaşayan halklar için çözüm getirecek anlaşmadır. Bu girişim hatırı sayılır oranda 3 limandan gıda ticareti yapılmasını sağlayacak. Tahıl ve gıda ürünlerinin küresel pazarlara ulaştırılması için açığı kapatıp fiyatları düşürecek. Bu anlaşma kolay şekilde sağlanmadı. Ciddi çabalar sayesinde, tüm tarafların uzun mesai sayesinde bu sonuca vardık. Buradaki kararlılık hiç olmadığı kadar önemli. Bu girişim uygulanmalı. Türkiye hükümetine güveniyoruz. Hükümet buradaki kritik rolünü sürdürmeli.”

GIDA FİYATLARINDAKİ ARTIŞA ÇARE OLACAK

Türkiye ve BM tarafından mayıs ayından bu yana yürütülen arabuluculuk çabalarının sonuç vermesiyle imzalanan anlaşma savaşta bir ilki ve dönüm noktasını temsil etmesi bir yana, dünyayı saran tahıl krizi ve beraberinde gelen gıda fiyatlarındaki artışa da çare olması bekleniyor.

İZLENECEK YOL HARİTASI

Tahıl koridoru oluşturulmasına dönük çabaların ilk amacı, Odessa başta olmak üzere mayınlar nedeniyle Ukrayna limanlarında sıkışıp kalan tahıl ve diğer gıda ürünleriyle yüklü gemilerin dünya pazarlarına açılmasını sağlamaktı.

Bu kapsamda yaklaşık 80 adet geminin olduğu kaydediliyor. Bu gemilerin denize açılabilmelerini sağlayacak koridorun oluşması, silolarda alıcı bekleyen yaklaşık 25 milyon ton tahılın da dünya pazarlarına taşınması anlamına geleceği için önem kazanıyor.

Pazarlığın en önemli ayaklarından birisini, gemilerin sorunsuz şekilde mayınlı alanlardan çıkabilmesi ve Rusya’nın saldırılarına maruz kalmaması için Moskova’dan alınacak güvenlik garantileri oluşturdu.

Gıda koridorunun oluşturulmasıyla birlikte Ukrayna, tamamen kendi denetiminde olan Odessa, Pivdennyi ve Chornomorsk limanlarından ihracata başlayabilecek. Anlaşmaya göre gıda yüklü kargo gemiler, kılavuz gemiler aracılığıyla mayınlı limanlardan Karadeniz’e ulaşacak ve önceden belirlenen rotalardan dünya pazarlarına taşınacak.

İSTANBUL’DA KOORDİNASYON MERKEZİ

Anlaşma, sevkiyatın güvenliği ve işlerliğinin İstanbul’da oluşturulacak bir koordinasyon merkezi tarafından gözlenmesini de içeriyor. Rusya, bu gözlem görevinin tüm tarafların katıldığı ortak bir şekilde yapılmasını Ukrayna ise BM gözetiminde olmasını istiyordu.

Anlaşma, gıda koridorunu kullanan gemilerin kargolarının Türkiye tarafından oluşturulacak noktalarda Rusya’nın da katılımıyla denetlenmesini içeriyor. Rusya, Ukrayna’ya yük almaya gelecek kargo gemilerinin silah ve askeri malzeme taşımadığından emin olmak için bu denetimi istiyor.