Rumen asidozunun halk arasında bilinen adıyla,

Geviş Getiren Hayvanlarda Yem Çarpması..

Yem çarpması kesif yemlerin yani fabrika yemlerinin arpa, buğday, mısır gibi tahılların daha doğrusu nişasta ve şeker olarak zengin yem maddelerini hayvanlara birden bire ve aşırı miktarda verilmesiyle ortaya çıkan bir durumdur.

Sığırlar veya geviş getiren hayvanlar tek mideli canlılardan farklıdır. Bizlerden farklıdır. Bunların hepimizden farklı olarak büyük bir işkembeleri vardır ve işkembelerinde trilyonlarca sayıda mikroplar yaşar. Bu mikroplar aldıkları yemleri hızlı bir şekilde parçalarlar. Bu parçalanma sonucunda, özellikle tahılları yediklerinde hayvanlar ve kolay kullanılabilir karminatları yediklerinde işkembe içerisinde mikropların bunları parçalanmasıyla yüksek miktarda asit oluşur. Bu asitlik belli bir oranı geçerse biz buna rumen asidozu, rumen asitleşmesi veya işkembe asitleşmesi ya da halk arasında daha yaygın kullanım anlamıyla yem çarpması olarak adlandırırız.

Yem çarpması, yemden kesilme veya eskisi gibi yememe durumudur..

Yem çarpmasının en önemli belirtisi ishaldir. Birden bire hayvanda çok süratli su gibi bir ishal başlar. Bazen ilk başta kabız gibi olur daha sonra su gibi ishale dönebilir. Diğer ikinci belirtisi özellikle hayvanların sol açlık çukurluğu yani işkembenin bulunduğu tarafın şişmesidir. Hatta bazen ileri durumlarda iki tarafta şişme bir diğer belirtidir. Hafif belirtiler olarak; yemden kesilme veya eskisi gibi yememe, iştahın düşmesi. Özellikle besinin son dönemlerinde çok karşılaştığımız bir durumdur. Böyle belirtiler görülebilir. Bunun tedavisi veteriner hekimler tarafından ağır olaylarda çeşitli tedavi prosedürleri kullanılarak yapılabiliyor.

Asitleşmeyi ortadan kaldırıcı yem katkı maddeleri veya ona benzer ürünler YEME katılabilir..

Ama koruyucu olarak şunlar yapılabilir. Eğer biz yoğun bir besleme yapıyorsak kesif yemlerce zengin bir besleme yapıyorsak kullanacağımız ham maddelerin işkembedeki çözünebilirlik süratlerine dikkat edebiliriz. Mesela mısır gibi tahıllar buğday gibi tahılara göre işkembede daha yavaş çözündüklerinden yem çarpası olaylarına karşı daha iyi durumdadırlar. Yani daha güvenle kullanılabilir. Yine tahılları veya nişasta kaynakları çok ince öğütmeden hafif biraz da kaba kırarak bunu önlem alabiliriz. Ama bunun sindirilebilirliği düşürdüğünü de unutmayalım. Bir diğer önlem ise içerisine sodyum bikarbonat, magnezyum oksit, potasyum karbonat gibi çeşitli asitliği düzeltici asitleşmeyi ortadan kaldırıcı yem katkı maddeleri veya ona benzer başka ürünler katılarak da yem çarpması ya da rumen asidozu olaylarını belli ölçüde engelleyebiliriz.

KAYNAK: Hayvancılık Akademisi